Beyin ve sinir cerrahisi, nörocerrahi ya da nöroşirürji merkezi ve periferal sinir sistemi bozukluklarının mekanik müdahele yoluyla tedavisini yapan bir cerrahi uzmanlık dalıdır. Bu dalda uzmanlık alan tıp doktorlarına nörocerrah ya da nöroşirürjiyen denmektedir. Bu uzmanlık eğitiminin sonrasında daha üst ihtisas dalları olarak spinal, fonksiyonel, tümör, vasküler, pediatrik nöroşirürji gibi dalları da vardır.

Gerek branşın eğitiminin ve gerekse pratik uygulamasının zorluğu nedeni ile nörocerrahların sayısı çok fazla değildir. Tıbbın en cok dikkat ve tecrübe isteyen dalı sayılır. Ameliyatları 5-14 saat sürer. Bu nedenlerle çoğu ülkede bu dalın uzmanları en çok ücret alan hekimlerdir.

Tedavi ettiği hastalık ve sorunlar

    Beynin ya da omurilik dokusunun içinden kaynaklanan veya ona dışarıdan basarak sorun oluşturan tümörler,
    Beyin dokusunu ya da omuriliği besleyen damarların anevrizma (balonlaşma)
    Arteriovenöz malformasyon, kavernom gibi rahatsızlıkları
    Karotid stenozu denilen boyun damarlarındaki daralmalar
    Doğumla birlikte olan meningomyelosel gibi sinir sisteminin oluşumu sırasında gelişen rahatsızlıklar, hidrosefali adı verilen ve kabaca beyin boşluklarındaki sıvı miktarının artışı, ayrıca doğuştan kafatasındaki şekil bozukluklarının tedavisi.
    Bel fıtığı (Lomber disk hastalığı) başta olmak üzere her türlü omurga hastalıkları
    Kafa ve omurilik yaralanmaları,
    Periferik sinir denilen kol ve bacak sinirlerinin her türlü sıkışması, travma ve kesikleri, tümörlerinin cerrahi tedavisi
    Beyin damarlarının tıkanıklıkları
    Beyin kanamaları
    Ağır epilepsi (sara) hastalığı ve Parkinson hastalığı gibi nörolojik hastalıkların ve OKB (obsesif kompulsif bozukluk) gibi bir takım psikiyatrik hastalıkların cerrahi tedavisi
    Trigeminal nevralji,ağır kanser ağrıları, tik hastalığı (hemifasiyal spazm) gibi hastalıkların cerrahi tedavisi. (Fonksiyonel nöroşirürji)
    Özellikle son yıllarda “stereotaktik radyocerrahi” isimli yöntemler kullanarak tümör ve beyin damr hastlıklar gibi lezyonların nokta atışı ile kansız, anestezisiz tedavisi.

Türkiye’de Beyin ve Sinir Cerrahisi

     Türkiye’de beyin ve sinir cerrahisinin meslekî derneği Türk Nöroşirürji Derneğidir. Bu dernek beyin ve sinir cerrahisi dalında uzman hekimleri bir araya getirerek mesleki bilgi ve tecrübenin paylaşımını ve dayanışmayı hedef almaktadır. Gazi Yaşargil, dünya çapında ün kazanmış nörocerrahlardandır. Son 10 senede gelişen teknoloji sayesinde beyin cerrahisi cazip hale gelmiş ve diğer ülkelere benzer şekilde tercih edilen bir uzmanlaşma dalı olmaya başlamıştır.